Beycan.NET Sözlük

İletişim Sitemap

akval: kaviller, sözleşmeler.

al: hile, tuzak, aldatma işi.

al duvağ: aI duvak, gelinin yüzüne örtülen al renkli ipek örtü, duvak.

al malı: yağlık, başa bağlanan örtü, al renkli çapı, vala

ala: ela.

alacabaz: aladoğan.

Aladağ: Erciş'in kuzeyinde yer alan dağ sırası. Dede Korkut'ta da geçer. Van Gölü'ne dökülen Deliçay, Hacıdere ve Zilan akarsuları Aladağ sırasından doğar.

Aladağ salı: Aladağ düzlükleri.

alafırcık: fitne, fesat, karıştırıcılık.

alaik: alakalar, ilgiler.

alak: alalım.

alâim-i sema: gök kuşağı, ebem kuşağı, alkım.

alakaftan: alaca kumaştan yapılma giysi. Kınalı kekliğin (dağ kekliğinin) siyah ve pas rengi gerdan ve siyah çizgilerle bezeli yan tüyleri.

alasan: alasın.

alâyiş: gösteriş, debdebe, tantana, ziynet.

alçağ: alçak, yüksel olmayan.

alçah: alçak, yüksel olmayan.

aldamak: aldatmak

aldanguç: aldatıcı.

alçım: çeşit.

alef: cana yakın, samimi.

âb: su.

âbşar: su şırıltısı, çağıltı.

ademi: insan, adam.

ağu: zehir.

ahir-kâr: işin sonu.

akl-ı mead: ahirete dönük akıl.

âlem: dünya, kâinat, evren

amanı aldırma: umursamazlık, zora koşma.

anuban: anarım

arzu ediben: arzu ederek, arzulayarak.

eşker: belli, meydanda, açık.

Ayat: Ayetler.

ayruk: başka, değişik, artık.

bac: vergi

bahr: deniz.

Basir: Tanrı, her şeyi gören.

belemek: kundaklamak.

beşâret: sevinç, mutluluk.

bî karar: kararsız.

bor: çukur yer, delik deşik, çorak, ekilmemiş tarla.

büftan: iftira

cebbar: zorlayan, güçlü.

cığalı koşma: cinaslı koşma, sorguculu koşma.

çağrışmak: bir ağızdan bağırmak, yaygara etmek.

çeri: asker

çitinmek: birbirine sürünmek.

dahme: mezar

dâsitan: destan.

denşirmek: bir araya getirmek, toplamak.

destûr: sarık.

diskinmek: korkudan sıçramak; uykudan sıçrayarak uyanmak.

durak: makam, durulan oturulan yer.

düşdi: başladı, koyuldu.

eğnine: üstüne.

emr ü nem: Tanrı buyruğuna uymak, balçık içine uzanıp kalmak.

eshab: sahipler, malik ve mutasarrıf olanlar, Peygamber'i görmek ve sohbetine katılmak şerefine erişenler.

ezel: başlangıcı bilinmeyen zaman.

felek: talih

fırka: parti, grup.

fülfül: karabiber

gavvas: dalgıç

geşt etmek: gezmek, dolaşmak, seyretmek.

goşa: çift, iki.

gözgün: ayna.

günlük: tütsü için kullanılan bir çeşit ağaç sakızı.

hafâ: gizli yer.

Hama: Suriye'de, Asi Irmağı kıyısında kurulu, dokumalarıyla ünlü şehir.

harâmi: haram yiyen, yol kesen, hırsız.

haşri neşir: kıyamet.

hemrâh: yol arkadaşı, aynı yolu tutan.

hicr: ayrılık.

hulk: huy, ahlâk.

ırganmak: sallanmak.

ışılamak: parlamak.

ihsân: bağış.

inil inil: iniltili

ittifak: birleşme.

kâhan: tarla.

kancaru: nereye.

kastal: çeşme, cami çeşmesi, sokak çeşmesi, çağlayan, ırmak

kedilmek: eksilmek, gedik açılmak.

Kenan: Kenan Ülkesi. (Adanmış Ülke. Kaynaklarımıza göre Hz. Yusuf'un ülkesi. Batıda Akdeniz, doğuda Şeris ırmağıyla sınırlıydı. Filistin ve Fenike'yi içine alırdı. Kenanlılar ülkeye İ.Ö. 9000'e doğru yerleşmiş Samiler idi. Mısır'dan çıkan İsrailliler İ.Ö.1200'e doğru Kenan ülkesini ele geçirdiler. İncil'e göre Tanrı bu toprakları İsrailliler'e adamıştır. Kenan ülkesi halk anlatılarında çoğunlukla Yusuf'la birlikte geçer.

kıl hazer: çekin, sakın.

kimsene: kimse, kişi.

kolmaş: geveze, saçma sapan konuşan.

kutnu: bir cins pamuklu kumaş.

laçın: benekli doğan.

lika: yüz.

mail olmak: meyli olmak, ehli olmak.

mazemaz: geçen geçti, olan oldu anlamına gelen sözcük.

memat: ölüm, ahrete göç etmek.

meşreb: su içilecek yer, huy, gidiş, neşe.

mihrican: sonbahar.

muhanet: alçak, namert.

muzu: engel.

münkir: inkâr eden, Tanrı'yı inkâr eden.

nan: ekmek, yiyecek.

neng: ayıp, utanılacak şey, ar ve hayâ.

nuş: içen, içici, tatlı şerbet gibi içilecek şey, zevk ve sefa.

örd: fazilet.

pâymal: ayaklar altında kalış, ayaklar altında kalmış, mahvolmuş, telef olmuş, sürünmüş.

pısmak: sinmek, başı omuzlara doğru çekerek korkuyla büzülmek.

râhi: yolcu, gezgin.

revzen: pencere.

sabur: sabırlı, sabreden.

sela: namaza davet için çağırmak. Minarede cenâzeye çağrı için okunan salavat, dua. (Kelimenin aslı "Essalât" veya "Salât" dır.)

sa'y: çalışmak.

selâtin: sultanlar.

servi kamet: selvi boylu.

sırma: gümüş tel, altın yaldızlı gümüş tel.

soyha: cenazenin üstünden soyulan elbise ve çamaşır.

sünnet: Hz. Muhammed'in Müslümanlarca uyulması gerekli davranışlarının ve değişik konularda söylemiş olduğu sözlerin tümü. İbadet yönünden sünnet, farz olan nazalardan önce ve sonra kılınan namazlardır.

şavk: ışık.

şeybet: yaşlılık, sakalına ak düşmek.

şükr: teşekkür.

tana: susuzluktan yanmak.

teberra: yüz çevirmek.

teşviş: karıştırma, şüpheye düşme.

tozmak: gezmek, salınarak dolaşmak.

uğru: hısız, eşkiya, yol kesen.

usan: gafil, ahmak.

üsküf: 1. Başlık, serpuş 2. Simle bezeli baş örtüsü. 3.Genç kızların ve gelinlerin giydikleri, genellikle kırmızı renkli, ince keçe, şayak ya da çuhadan yapılmış başlık.

viribidi: yolladı, gönderdi.

yaman: yuvuz, kurnaz, kötü.

yekta: biricik, tek, eşsiz.

yöğşürmek: koşuşmak.

zâkir: zikreden.

zere: zira.

Zülfikar: Hz. Ali'nin çatallı kılıcı.